آیه 2 سوره قصص

تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبِينِ «2»

تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبِينِ‌: اين سوره يا اين آيات آيتهاى كتاب روشن است يا مبين كفر از ايمان و حق از باطل و هدايت از ضلالت باشد.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

طسم «1» تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبِينِ «2» نَتْلُوا عَلَيْكَ مِنْ نَبَإِ مُوسى‌ وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ «3» إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِي الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِيَعاً يَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ يَسْتَحْيِي نِساءَهُمْ إِنَّهُ كانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ «4»

وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ «5» وَ نُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ نُرِيَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما كانُوا يَحْذَرُونَ «6»

ترجمه‌

اين آيتهاى كتاب آشكار كننده است‌

ميخوانيم بر تو از خبر موسى و فرعون بدرستى و راستى براى گروهى كه ميگروند

همانا فرعون برترى جست در زمين و قرار داد اهل آنرا گروه گروه ناتوان ميساخت جمعى از آنها را ميكشت پسرانشان را و زنده ميگذاشت زنانشان را همانا او بود از تباهكاران‌

و ميخواستيم منّت بگذاريم بر آنان كه ناتوان كرده شده بودند در زمين و بگردانيمشان پيشوايان و بگردانيمشان وارثان‌

و متمكّن كنيم مر ايشانرا در زمين و بنمايانيم فرعون و هامان و لشگريان آن دو را از ايشان آنچه را بودند كه بيم ميداشتند.

تفسير

شرح طسم در سور سابقه گذشت و اين سوره مشتمل بر آياتى است از قرآن كه كتابى واضح و آشكار كننده حقايق است ميخوانيم بر تو اى پيغمبر خاتم بعضى از حكايت موسى و فرعون عصر او را بحق و حقيقت و تحقيق براى انتفاع و تنبّه و تذكر گروهى كه ايمان ميآورند نه معاندين و جاحدين كه از آن بهره‌مند نخواهند شد همانا فرعون علوّ و برترى جست و سركشى نمود از

جلد 4 صفحه 172

اوامر الهى در زمين مصر و قرار داد اهل آنرا فرقه فرقه و عدالت اجتماعى را رعايت ننمود بعضى را كه قبطى بودند تقويت كرد و بعضى را كه سبطى بودند تضعيف نمود و آنها بنى اسرائيل بودند اسباط حضرت يعقوب كه پسران ايشانرا سر ميبريد و زنانشان را استخدام مينمود و از مفسدين معروف در عالم بود او ميخواست آنها ذليل باشند ولى ما ميخواستيم كه منّت نهيم بر آنانكه او ضعيفشان كرده بود در زمين و قرار دهيم ايشانرا پيشوايان و پادشاهان و وارثان تاج و تخت و ملك و مال قبطيان كه او تقويت ميكرد آنها را و ميخواستيم كه متمكّن و مقتدر و آماده و مهيّا كنيم براى بنى اسرائيل وسائل عزت و عظمت را در زمين و ارائه دهيم بفرعون و هامان و قبطيان از ضرب دست بنى اسرائيل زوال ملك و مال و عزت و عظمت آنها را كه از آن ميترسيدند و مرتكب جرم و جنايت مى‌شدند چون كاهنى بفرعون گفته بود از بنى اسرائيل پسرى متولد ميشود كه سلطنت تو بدست او زوال خواهد يافت و آن احمق تصور ميكرد بتدبير ميتواند از تقدير جلوگيرى نمايد و بعضى يرى بياء و رفع اسماء ثلاثه بعد از آن قرائت نموده‌اند و در روايات متعدّده از اهل بيت عصمت و طهارت منّت و تفضّل الهى بر كسانيكه ضعيف كرده شدند در زمين با قضاياى ظهور حضرت حجت و رجعت ائمه اطهار و غلبه ايشان بر دشمنان تطبيق شده و قمى ره فرموده خداوند خبر داده به پيغمبر خود از مصائب حضرت موسى براى تسليت خاطر آنحضرت از مصائب وارده بر او در اهل بيتش از امّت و بشارت داده كه خداوند بعدا تفضل خواهد فرمود برايشان و وارث زمين و پيشوايان اين امت قرار خواهد داد ايشانرا در رجعت بدنيا با دشمنانشان تا بسزاى ظلم و تعدّى خودشان برسند بدست ايشان و دوستانشان و اللّه اعلم و مؤيد اين روايات آنستكه از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم بصحت پيوسته كه آنچه در بنى اسرائيل واقع شده بدون كم و زياد در اين امت بوقوع خواهد پيوست و در جوامع از امام سجاد عليه السّلام نقل نموده كه قسم بخداوندى كه محمد صلّى اللّه عليه و اله و سلّم را مبعوث فرمود بحق كه بشير و نذير باشد همانا خوبان ما اهل بيت و شيعيان ايشان بمنزله موسى عليه السّلام و شيعيان اويند و همانا دشمنان ما و شيعيان آنها بمنزله فرعون و شيعيان اويند.

جلد 4 صفحه 173

تِلك‌َ آيات‌ُ الكِتاب‌ِ المُبِين‌ِ «2»

‌اينکه‌ آياتي‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌اينکه‌ سوره‌ مباركه‌ ‌است‌ آيات‌ قرآن‌ مجيد ‌است‌ ‌که‌ قرآن‌ كتاب‌ مبين‌ ‌است‌ و گذشت‌ ‌که‌ يكي‌ ‌از‌ اسماء قرآن‌ ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ سور قرآني‌ كتاب‌ ‌است‌ مثل‌ «ذلِك‌َ الكِتاب‌ُ» اول‌ بقره‌ و كتاب‌ مبين‌ مثل‌ همين‌ ‌آيه‌.

تلك‌ اشاره‌ بآيات‌ ‌اينکه‌ سوره مباركه‌ قصص‌ ‌است‌ و قصص‌ جمع‌ قصه‌ ‌است‌ و مراد قضاياي‌ موسي‌ ‌است‌ و قوم‌ موسي‌ ‌که‌ مبعوث‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ ‌شده‌ ‌از‌ فرعونيان‌ و بني‌ اسرائيل‌ و ‌در‌ ‌اينکه‌ سوره مباركه‌ فقط اكتفاء بقضاياي‌ موسي‌ فرمود دون‌ ساير انبياء ‌از‌ نوح‌ و هود و صالح‌ و ابراهيم‌ و لوط ‌که‌ ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ سور بيان‌ شد.

آيات‌ ‌يعني‌ بعض‌ آيات‌ قرآنيست‌ و الا آيات‌ قرآن‌ بسيار ‌است‌ ‌از‌ اول‌ قرآن‌ ‌تا‌ آخر ‌آن‌ يك‌ قسمتش‌ ‌در‌ ‌اينکه‌ سوره‌ بيان‌ ‌شده‌.

الكتاب‌ الف‌ و لام‌ عهد ‌است‌ و مراد قرآن‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ قرآن‌ متصف‌ بصفة:

المبين‌ ‌است‌ ‌که‌ مبين‌ احوال‌ انبياء و مواعظ و نصايح‌ و احكام‌ و عقايد ‌است‌.

]

(آیه 2)- و شاید به همین دلیل بلا فاصله بعد از این حروف مقطعه سخن از عظمت قرآن به میان آورده، می‌گوید: «این (آیات با عظمت) آیات کتاب مبین (قرآن) است» (تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْمُبِینِ). کتابی که هم خود روشن است و هم روشنگر راه سعادت انسانها.

ج3، ص445